CHUYỂN HOÁ TRONG COACHING

Sự chuyển hoá được tạo ra như thế nào?

Nếu có một thời điểm đặc biệt tôi thấy mình thấm nhuần tư duy coaching, thì đó là khi tôi phát hiện ra những cuộc trò chuyện của mình có một câu đặc trưng thế này: “Điều gì khiến chị khó chịu khi ở chung với bố mẹ chồng?”.

Không phải là “Tại sao” nữa, mà đó là “Điều gì”. Khi đó, tôi thấy người được hỏi không còn cảm giác bị dò xét hay buộc phải trả lời, họ từ từ nhìn lại, đi vào bên trong, và lấy cái suy nghĩ đang có đặt ra ngoài. Còn tôi, tôi cũng không gặng hỏi “Tại sao” chỉ để cố có được câu trả lời từ họ, tôi chỉ hỏi, để họ tự trả lời, cho chính họ mà thôi.

Hoặc ngay cả trong các cuộc trò chuyện thông thường, tôi sẽ không nói: “Anh nóng tính quá nhỉ”. Mà tôi sẽ nói: “Nghe anh nói thế, em cảm thấy anh đang…, có phải như vậy không?”.

Tôi thấy mình không còn phán xét những gì mình thấy nữa, mà tôi nói ra những gì mình thấy, và lắng nghe phản hồi từ người nói.

Với tôi, Coaching - khai vấn được hiểu một cách rất đơn giản. Khai là khai mở suy nghĩ. Vấn là hỏi, đặt ra câu hỏi để mà khai mở suy nghĩ. Và những cuộc khai vấn chính là những cuộc trò chuyện ở tầng sâu, nó khiến người được hỏi suy nghĩ thêm một chút, trung thực hơn một chút, để phơi bày nhiều hơn những điều chưa bao giờ được kể.

Nhiều người mới tiếp cận với khai vấn cũng cho rằng “Đặt câu hỏi đúng” chính là chìa khóa giúp chúng ta sáng suốt hơn, giải quyết vấn đề tốt hơn. Nhưng với tôi, “Đặt câu hỏi đúng” suy cho cùng chỉ là kỹ thuật mà chúng ta học được trong quá trình chuyển hoá cùng coaching.

Chuyển hoá cùng coaching là cả một hành trình. Không phải ngẫu nhiên mà hầu hết những người làm nghề coach tôi biết đều xem coaching là một phong cách sống, chứ không chỉ thuần là một cái nghề. Đưa vào lối sống, tức là để coaching hiện diện trong tất cả các khía cạnh cuộc sống, công việc, mối quan hệ đời thường nhất.

Bước vào các phiên khai vấn là coachee bước vào các cuộc trò chuyện ở tầng sâu. Từ những cuộc trò chuyện ban đầu mang tính chất khai vấn - đặt câu hỏi, trả lời, dần dần họ có thể thấy mình tự khai mở vấn đề của chính mình.

Với những cuộc khai vấn hỏi - đáp đơn lẻ chừng 1 tiếng, tôi chỉ thấy chúng như một liều thuốc giảm đau. Nó chỉ có hiệu quả lúc ấy, quá lắm thì thêm dăm ba ngày nữa. Nhưng rồi sau đó, để có sự chuyển hoá thực sự, chúng ta cần được đồng hành một chặng dài hơi, để ăn sâu vào tư duy, ý thức, suy nghĩ, và phát ra hành động. Vậy nên, chuyển hoá trong coaching là cả một hành trình.

Nhưng trước khi chuyển hoá, mọi thứ cần được phơi bày rõ ràng.

Điều gì đã thực sự xảy ra trong một buổi Coach đế tạo ra sự chuyển hóa

Mỗi ngách huấn luyện sẽ có những đặc điểm khác biệt tuy nhiên quá trình huấn luyện cơ bản và phổ biến thường sẽ bao gồm 4 bước:

Bước 1: Chuẩn bị

Chuẩn bị là điều cần thiết để mỗi buổi huấn luyện thành công. Bạn cần chuẩn bị cho chính mình, cho khách hàng và trong buổi huấn luyện.

Coach cần chuẩn bị: thu thập thông tin khách hàng, hiểu rõ khách hàng và mục tiêu của khách, xem xét các đánh giá, ghi chú, đồng thời giữ một tâm thái thoải mái không bị tác động bởi các cảm xúc bên ngoài trước khi bước vào phiên huấn luyện.

Coachee cần chuẩn bị: hiểu huấn luyện là gì, hiểu huấn luyện có thể giúp họ thế nào, hiểu huấn luyện không phải là một liệu pháp và họ cần phải chuẩn bị để hành động, phải sẵn sàng để thực hiện những mục tiêu mà họ đã đề ra. Họ cũng cần phải chuẩn bị để thảo luận về các bước hành động, những trở ngại, cản trở và cách tiến về phía trước. Trong buổi huấn luyện: tạo môi trường an toàn, xây dựng mối quan hệ và thiết lập niềm tin với khách hàng trong suốt buổi huấn luyện.

Sự chuyển hóa trong Coaching không phải chỉ diễn ra tại một vài session

Bước 2: Phân tích và khám phá

Sau bước xây dựng mối quan hệ và thiết lập niềm tin, bước tiếp theo của quy trình huấn luyện là phân tích và khám phá. Phân tích và khám phá tình huống để có sự hiểu biết về cách giúp khách hàng tốt nhất. Huấn luyện viên không phân tích khách hàng theo định dạng trị liệu để chẩn đoán mà phân tích để đưa khách hàng về phí trước. Huấn luyện viên cần dành thời gian để tìm hiểu về mục tiêu và xem xét tiến trình của khách hàng, phát hiện ra những trở ngại, những tiếng nói bên trong, hành vi hoặc cảm xúc nào khiến khách hàng bế tắc.

Huấn luyện viên sẽ:

1. Phân tích tình hình
2. Phân tích thách thức
3. Phân tích vấn đề
4. Khám phá mục tiêu
5. Tìm hiểu thêm về mục tiêu
6. Khám phá những vấn đề xung quanh mục tiêu
7. Khám phá những điều gì đang kìm hãm khách hàng
8. Khám phá những điều khiến họ mắc kẹt

Bước 3: Huấn luyện

Sau khi phân tích tình huống, các phiên huấn luyện sẽ diễn ra, đó là khi có các cuộc trò chuyện và tạo ra sự chuyển đổi. Huấn luyện viên cần sử dụng những câu hỏi có mục đích và mạnh mẽ, với các công cụ huấn luyện, kỹ thuật huấn luyện, kỹ năng phản hồi… để có được kết quả cho khách hàng của mình.

Bước 4: Hành động

Trước khi cuộc trò chuyện huấn luyện kết thúc, huấn luyện viên và khách hàng sẽ cùng làm việc để xác định hành động. Huấn luện viên sẽ cần: hỗ trợ khách hàng lập kế hoạch hành động, thiết lập các cột mốc và mục tiêu, xác định rào cản có thể cản trở, yêu cầu khách hàng chịu trách nhiệm, đảm bảo họ có các công cụ cần thiết để hành động… Khi sử dụng quy trình 4 bước này, buổi huấn luyện sẽ hiệu quả hơn, thúc đẩy kết quả của khách hàng và thúc đẩy sự thay đổi.

Có một cụm từ trong quá trình khai vấn mà tôi rất thích, đó là “Lao động nội tâm”. Vâng, chính xác thì khai vấn cho phép chúng ta nghĩ, suy và ngẫm nhiều hơn. Để từ đó, lấy những suy nghĩ ấy ra ngoài, phơi bày trên một trang giấy, hay trong một cuộc trò chuyện an toàn. Khi những suy nghĩ vẫn còn quanh quẩn trong đầu, chúng cứ xuất hiện rồi biến mất, thậm chí là đan chéo, chồng xén lên nhau. Nhưng khi mọi thứ được bày ra trước mắt một cách rõ ràng, chúng ta sẽ nhận ra đâu là vấn đề, đâu là vòng luẩn quẩn lâu nay mình vẫn mắc kẹt, một cách chính xác nhất. Vậy nên, khai vấn là cách giúp chúng ta trải suy nghĩ cho rõ ràng để dẫn đến lựa chọn phù hợp.

Cuối cùng, khi thực hành những điều này đủ lâu, đủ quen thuộc, nó sẽ ngấm vào tư duy, đưa ra suy nghĩ, và hình thành nên thói quen trong chính con người bạn. Đến đây, tôi nghĩ mình nên gọi Coaching là một quá trình chuyển hóa, chứ không còn là sự chuyển hoá nữa. Rồi sẽ có một khoảnh khắc đặc biệt nào đó bạn nhận ra, khai vấn trở thành một phần trong tiềm thức của bản thân. Và vào lúc bạn nhận ra đó, thì bạn đã đi qua một hành trình dài với Coaching rồi.

Đó là cách mà tôi và rất nhiều khách hàng của mìnhi đã đi qua một hành trình chuyển hoá - nhờ Coaching.