LỊCH SỬ HÌNH THÀNH COACHING

Kỳ thực, có rất ít tài liệu đề cập đến lịch sử hình thành của nghề coach, bởi lẽ coach là một nghề mới phổ biến gần đây. Huấn luyện là một trong những công cụ hữu ích trong việc định hướng tư duy tích cực cho cá nhân, chủ doanh nghiệp, các công ty và các tổ chức phi lợi nhuận ở mọi cấp độ. Nghề coach được dự đoán sẽ đạt mức phát triển mạnh nhất từ năm 2020 trở đi.

Mặc dù coach chỉ mới phát triển gần đây, nhưng nếu nói về ông tổ thì đó hẳn là Socrates(1), một nhà hiền triết Hy Lạp cổ đại. Socrates là một trong những nhà giáo vĩ đại và phương pháp giảng dạy của ông đã được ghi chép lại với tên gọi Hệ thống Câu hỏi Socrates (Socratic Coaching Questions). Cách vận hành của hệ thống này là đặt ra những câu hỏi và giúp học viên tự tìm câu trả lời. Mục đích chính là để kiểm tra học viên đã suy nghĩ và tìm kiếm chính xác đáp án cho vấn đề hay chưa, thúc đẩy họ hướng tới mục tiêu cuối cùng

Ngày nay, các huấn luyện viên sử dụng Hệ thống Câu hỏi Socrates với các mục đích như:

- Tìm hiểu suy nghĩ của khách hàng;

- Tìm hiểu động lực, mục đích, kỹ năng và khả năng của khách hàng;

- Tìm hiểu những rào cản cản trở khách hàng đạt được mục tiêu của họ.

Huấn luyện KHÔNG có nghĩa là:

- Tư vấn;

- Trị liệu;

- Đưa ra câu trả lời cho vấn đề của khách hàng;

- Đưa ra lời khuyên.

Huấn luyện CÓ NGHĨA là:

- Định hướng tương lai rõ ràng, thực tế;

- Giúp khách hàng luôn giữ được động lực tiến lên;

- Đem đến một góc nhìn khách quan về cuộc sống của khách hàng.

Việc huấn luyện mang tính chất:

- Tạo động lực;

- Truyền cảm hứng;

- Tích cực;

- Tập trung hướng đến hành động

Huấn luyện viên giúp khách hàng nhận ra khoảng cách giữa vị trí hiện tại so với mục tiêu tương lai và lên kế hoạch hành động để thu hẹp khoảng cách này, đạt được mục tiêu khách hàng muốn hướng đến.

Vậy liệu huấn luyện có phải là một phép màu? Đáng buồn là, không. Việc huấn luyện có thể thực hiện theo 2 cách:

- Trực tiếp (face-to-face/in person)

- Trực tuyến (online)

Việc huấn luyện có thể áp dụng cho:

- Cá nhân (Individual Coaching)

- Đội nhóm (Team Coaching/Group Coaching)

Một buổi coach nên có thời lượng là bao nhiêu?

Thông thường khi huấn luyện cho khách hàng cá nhân, thời gian cho một buổi coach thường là 60 phút. Khi khách hàng là lãnh đạo của doanh nghiệp (Leadership Coaching/Executive Coaching) thì buổi coach có thể kéo dài 90-120 phút/phiên, tùy theo phong cách của mỗi huấn luyện viên.

Một buổi coach, tôi làm việc với khách hàng trong 60 phút. Trước đây, khi tôi làm việc với coach của Tony Robbins, mỗi buổi coach chỉ có 30 phút, bản thân tôi thấy hơi ngắn và bị áp lực về thời gian. Và bạn nên chọn lượng thời gian cho phù hợp với phong cách huấn luyện của bạn cũng như phong cách của khách hàng, không để thời gian trở thành rào cản cho mình.

Định nghĩa về coach

Vậy thì coach – huấn luyện – thực sự là gì?

Có nhiều cách nhìn và định nghĩa khác nhau về coach, tuy nhiên về bản chất thì chúng đều giống nhau: Giúp khách hàng phát huy tối đa tiềm năng bản thân họ để họ đạt được những điều có ý nghĩa trong cuộc sống và trong công việc.

Định nghĩa về coach theo Liên đoàn Huấn luyện Quốc tế (International Coach Federation – ICF):

“Huấn luyện là quá trình làm việc đồng sáng tạo giữa Coach và Khách hàng. Trong đó, Coach truyền cảm hứng cho Khách hàng, thúc đẩy họ suy nghĩ sáng tạo, giúp Khách hàng phát huy tối đa tiềm năng cá nhântrong cuộc sống và sự nghiệp.”

Các định nghĩa khác về coach:

“Huấn luyện giúp khai phá tiềm năng con người để tối đa hóa thành tích của họ. Huấn luyện giúp khách hàng “tự học” hơn là “dạy” họ.” – Timothy Gallwey

"Huấn luyện là một hành vi & phong cách quản lý hoàn toàn trái ngược với ra lệnh và kiểm soát." - John Whitmore – (trong cuốn sách Coaching for Performance)

Cuộc hội thoại huấn luyện

Cuộc hội thoại như thế nào thì được xem là cuộc hội thoại huấn luyện?

Huấn luyện chỉ đơn giản là một cuộc hội thoại:

• Giữa Coach (người huấn luyện) và Coachee (người được huấn luyện). (Mối quan hệ huấn luyện 1-1 – Individual Coaching)

• Hoặc giữa Coach và một nhóm các Coachee (Mối quan hệ huấn luyện nhóm – Group coaching)

Trong đó, Coach hoàn toàn tập trung vào Coachee và mang lại động lực, cảm hứng cho Coachee. Hoàn toàn tập trung vào Coachee có nghĩa là: 

Coach phải tạm thời làm trống tâm trí của mình, tạm gác đi những mục tiêu, thách thức trong cuộc sống cá nhân để hoàn toàn chú tâm vào cuộc hội thoại, tập trung vào hỗ trợ Coachee. Coach lắng nghe với sự cởi mở, không phán xét Coachee.

Hãy thử nhớ lại một cuộc nói chuyện tuyệt vời giữa bạn với ai đó, một cuộc nói chuyện khiến bạn tràn trề cảm hứng, tăng thêm động lực và cái nhìn tích cực trong cuộc sống. Trong cuộc nói chuyện đó:

• Người nghe có thể hiện sự chăm chú lắng nghe, liên tục hỏi bạn nhằm đào sâu về những điều bạn mong muốn? Hay người nghe chỉ chăm chăm đợi bạn nói xong rồi nói về bản thân họ?

• Bạn cảm thấy được quan tâm khi có người lắng nghe chia sẻ của bạn, động viên bạn mà không phán xét? Hay người nghe nhận xét về mục tiêu của bạn là lớn hay nhỏ, và khả thi hay không khả thi?

• Bạn được nói nhiều về mục tiêu của mình hay phải nghe đối phương nói nhiều hơn?

Đó có thể là đoạn hội thoại huấn luyện và bạn may mắn được nói chuyện với một người theo phong cách huấn luyện. Cụ thể hơn thì cuộc hội thoại như thế nào là cuộc hội thoại huấn luyện?Một cuộc hội thoại có được xem là cuộc hội thoại huấn luyện hay không phụ thuộc nhiều vào phong cách của cuộc hội thoại đó, hơn là các yếu tố địa điểm, thời gian hoặc nội dung. Cuộc hội thoại có thể ngắn 2 phút, có thể dài 90 phút, quan trọng là hiệu ứng tích cực nhờ huấn luyện được tạo ra nhiều như thế nào.

Ví dụ: Tôi ngồi nói với bạn suốt cả tiếng đồng hồ về những việc bạn có thể làm, bạn có thể chọn tiếp thu hoặc không tiếp thu. Hoặc tôi có thể đơn giản chọn hỏi bạn một câu hỏi mang tính thách thức “Điều gì thực sự đang níu giữ bạn?” rồi sau đó bạn trả lời. Câu hỏi đó có thể giúp bạn nhận ra điều gì đang cản trở bạn hành động, có thể là nỗi sợ bị phán xét, sự thiếu tự tin, sự không rõ ràng về mục tiêu, nỗi sợ phải mất nhiều thời gian,....

Trường hợp thứ hai có hiệu ứng huấn luyện rõ rệt bởi vì nó đòi hỏi người nghe phải NGHĨ, và tìm ra câu trả lời CHO CHÍNH HỌ.

Cuộc hội thoại được xem là hội thoại huấn luyện khi người Coach giúp Coachee học tập và tạo ra sự tiến triển.

Có thể đâu đó trong cuộc sống bạn cũng từng đóng vai trò người huấn luyện, khi buổi trò chuyện của bạn có những yếu tố sau:

- Mục tiêu của buổi nói chuyện hoàn toàn tập trung vào đối phương.

- Bạn chăm chú lắng nghe và đặt câu hỏi để giúp đối phương làm rõ suy nghĩ của họ.

- Bạn lắng nghe mà không phán xét.

- Bạn thấu cảm với những cảm xúc của đối phương

- Bạn hỏi để giúp đối phương tự tìm ra giải pháp mà không đưa ra lời khuyên của mình.

Cuộc hội thoại huấn luyện có thể diễn ra trong những môi trường khác nhau và với thời lượng khác nhau. Ví dụ việc huấn luyện có thể xảy ra trong một vài phút ở phòng ăn hoặc diễn ra một cách chính thức, có hẹn trước theo khung thời gian 60-90 phút.